Lauwersoog – Door een felle brand kon de dag van de garnaal niet door gaan en is deze verplaatst naar 2 mei 2015. Aan de dag van de garnaal was ook een symposium verbonden. Dit congres voor vertegenwoordigers van ondernemers, onderzoekers en overheden kon vanwege de actualiteit van de te bespreken onderwerpen niet een half jaar worden uitgesteld. Inmiddels is er een nieuwe datum vast gesteld. Dit symposium vindt nu plaats op vrijdag 31 oktober 2014 op het haventerrein in Lauwersoog. Vanwege het grote aantal deelnemers zal Van Kammen uit Oosternijkerk een grote tent op het terrein plaatsen. Door de aanwezigheid van de garnalenkoningin vertrouwt het bestuur er op, dat de weergoden hun gunstig gezind zullen zijn.
Nederland is niet alleen een land van land en tuinbouwproducten maar ook van vis. Wat voor de boeren geldt, geldt ook voor vissers. Nederland is ook een draaischijf van vis. Een draaischijf ontstaat daar waar import, aanvoer, doorvoer, bewerking, verwerking en export samenkomen onder regie van het Nederlandse bedrijfsleven. Slechts 20% van de viscluster wordt verdiend met de aanvoer door Nederlandse vissers. De overige 80% komt uit de handel en de verwerking van grondstoffen, tussen- en eindproducten. Een steeds groter deel hiervan komt van buiten Nederland.
Sinds de tachtiger jaren van de vorige eeuw, toen de haven van Lauwersoog twee keer zo groot werd, is Lauwersoog uitgegroeid tot hét grootste garnalencentrum van Europa. Een groot deel van de aanvoersector vist uitsluitend op garnalen. Het resterende deel bedrijft een gemengde visserij en vangt naast garnalen ook schol, tong en kabeljauw. Ongeveer 85% van de garnalen wordt gepeld. De ongepelde garnalen worden voornamelijk naar Frankrijk geëxporteerd. Van de gepelde garnalen gaat de helft naar België en een kwart naar Duitsland. In toenemende mate worden garnalen ook gegeten in restaurants van Zwitserland, Oostenrijk en Itallië. Lauwersoog en Zoutkamp zijn daardoor samen ook een draaischijf en zorgen voor veel directe en indirecte werkgelegenheid. Dat is bij veel mensen niet bekend.
De visserij is volop in ontwikkeling. De aanvoersector is traditioneel gericht op het in de markt zetten van een bulkproduct. Dat betekent lage prijzen. Daarom zijn steeds meer vissers op zoek naar kansen op waardevermeerdering en diversificatie. Technische innovaties voor brandstofbesparing, vermindering van de bodemberoering en bijvangst hebben voor een duurzamere visserij gezorgd. Maar het kan natuurlijk altijd nog beter. Zo wordt het merendeel van de garnalen door goedkope arbeidskrachten nog gepeld in Marokko. Het afval, de dop van de garnaal, blijft achter in Marokko. Dat is jammer want ook de dop van de garnaal bevat belangrijke voedingsstoffen. Het mechanisch pellen is gelukkig in opkomst. De machines worden steeds verder doorontwikkeld.
Door o.a. inspanningen van de Stichting Blueport Lauwersoog hebben lectoren van de Noordelijke Hogescholen en de Universiteiten van Groningen en Wageningen, de visserij herontdekt. Studenten doen nu belangrijk onderzoek naar vormen van innovaties die gericht zijn
op de verbetering van de hygiëne, veiligheids- en arbeidsomstandigheden en efficiency aan boord, op vissershavens en visverwerkende bedrijven,
op verduurzaming, op beperking van de visserij op het milieu,
op versterking van het concurrentievermogen en levensvatbaarheid,
op het creëren van toegevoegde waarde en het verlagen van de productiekosten.
Er is daardoor een netwerk van samenwerking tussen visserij gerelateerde bedrijven en de wetenschap ontstaan. Dat is een fantastische ontwikkeling. De rijksoverheid heeft dit in de afgelopen jaren mogelijk gemaakt, maar de rol van de overheid bij het vormgeven van economische processen is controversieel. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heeft daarom de rol van de overheden bij innovatie onderzocht en heeft geconcludeerd dat alle partijen zich zouden moeten richten op een lerende economie en niet meer op de beginselen van een vrije liberale markteconomie of een maakbare samenleving. Wij zijn benieuwd wat dit in de toekomst zal gaan betekenen voor de visserij.
Tijdens het symposium gaan een aantal sprekers in op de hiervoor geschetste ontwikkelingen. Dr. Jan van Ee zal inzicht geven in de onderzoeken die worden gedaan naar de toepasbaarheid van de garnaal en de mogelijkheden tot het creëren van toegevoegde waarde. In aansluiting daarop zal Douwe Hollenga een discussie leiden over hoe in de toekomst ingespeeld kan worden op de uitkomsten van dit soort onderzoeken. Onderzoekers van het Belgische onderzoeksinstituut ILVO hebben een model ontwikkeld dat de verduurzaming van de visserij zal bevorderen. Zij zullen uitleggen dat dit ook van groot belang kan zijn voor de garnalenvisserij. Arjen Nuland is directeur van de NCR, de vereniging van en voor corporaties in Nederland. Nuland zal in zijn presentatie zijn visie geven over de vorming van een corporatie in de garnalenvisserij. Ook dit is momenteel een zeer actueel onderwerp omdat de sector een antwoord zal moeten vinden op de bestuurlijke leegte na het opheffen van het Productschap Vis.
Kijk voor meer informatie op www.promotielauwersoog.nl
Foto/Video – Archief van de brand in lauweroog